Alex van Hedel: Het hek van de dam?

Media en opinieleiders, individuele inwoners en niet in het minst bestuurders en politici onderling. Zij buitelen over elkaar heen naar aanleiding van de anti-racismedemonstratie op de Dam in coronatijd. Wat mag ik mij gelukkig prijzen dat ik burgemeester ben in Brummen. Natuurlijk verwacht ik dat ook u zich met volle overtuiging afzet tegen discriminatie op basis van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook. Natuurlijk eis ik dat ook van overheidsdienaren, waaronder de politie.

In deze coronatijd, in deze discussie, beroept menigeen zich op het grondrecht tot betoging. Een belangrijk recht in onze democratie, wat ook ik als burgemeester graag wil waarborgen. Tegelijkertijd wringt dat in deze coronatijd met de grondwettelijke mogelijkheid voor een burgemeester om regels te stellen met het oog om de gezondheid van inwoners te beschermen. Een mogelijk dilemma. Dat was het klaarblijkelijk ook voor mijn collega Femke Halsema.

Laten we wel wezen, Minister President Mark Rutte wijst iedereen op zijn eigen verantwoordelijkheid om maatregelen te treffen en na te leven. Dit om verspreiding van het virus te voorkomen. In ‘mijn’ gemeente nemen we die verantwoordelijkheid! Inwoners, bezoekers, ondernemers en verenigingen. Mijn waardering, ook die van de Minister President. Ongetwijfeld zullen ook velen van u in onderlinge gesprekken of via sociale media, betoogd hebben dat discriminatie niet mag, dat we dat verafschuwen. Nog niet zo lang geleden spraken we dat ook uit op 4 mei (dodenherdenking) en 5 mei (viering 75 jaar vrijheid).

Een burgemeester is verantwoordelijk voor openbare orde en veiligheid en aan een burgemeester zijn bevoegdheden toegekend. Wanneer daarvan gebruik gemaakt wordt, wordt verantwoording afgelegd aan de gemeenteraad. Over benoeming, herbenoeming, schorsing of ontslag gaat uiteindelijk de Minister. Dit mede op basis van advies van de Commissaris van de Koning. Dat een burgemeester ‘ruggespraak’ houdt met een minister, kan in sommige gevallen verstandig en prettig zijn. Zeker in crisistijd. De burgemeester blijft als enige echter verantwoordelijk voor de uitoefening van gezag en kan zich mijns inziens niet beroepen op of verschuilen achter de mening van een minister, een politiechef of enig ander adviseur. Dan is het hek van de dam en levert een burgemeester het vertrouwen in wat hem of haar geschonken is. 

Zo ziet u maar, de taak van een burgemeester kent soms grote verantwoordlijkheden en kwetsbaarheden. In deze coronatijd moeten we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen en niet uit zijn op het creëren van extra ruimte tussen de regels. Wel samen blijven zoeken naar verantwoorde alternatieven. De bescherming van gezondheid voor eenieder prevaleert.